Protein Nedir? Protein Nedir Ne İşe Yarar?

Protein nedir gibi soruları sıkça duyuyoruz peki nedir bu protein hadi hep birlikte inceleyelim. Protein hayatımızı devam ettirebilmemiz için temel yapı taşlarından biridir diyebiliriz. Proteinin insan vücudunda pek çok görevi vardır ve bu nedenle yeterince vücuda alınması gerekir. En fazla et, süt, balık gibi hayvansal içerikli besinlerde bulunurlar. Fakat hayvansal proteinlerin yanı sıra bitkisel protein tüketimi de oldukça önemlidir.

Vücudunuza aldığınız protein dengesinin bozulması pek çok farklı hastalığın önünü açar. Bunlar kanser ve diyabet başta olmak üzere çeşitli hastalıkların zemini oluşturur. Protein eksikliğinde ise vücut savunması azalır, kolajen sentezi yapılamayacak bir hal alır. Bunların yanı sıra fazla protein alımı olduğunda böbrek ve karaciğer yetmezliği gibi hastalıkların oluşmasına neden olur. Bu sebeple vücudumuza düzenli miktarda protein alınmalıdır.

Protein Nedir?

Protein nedir, protein tüm canlı organizmalarda bulunan karmaşık bir yapısı olan organik bir maddedir. En basit bakteriden en karmaşık yaşam formuna kadar canlı organizmalarda bulunan temel yapıtaşıdır. Normal bir bireyin vücudunun %16’sını oluşturur. Adının kökeni yunancadan gelen bu molekül, vücut fonksiyonlarımız için kritik önem taşır.

Oldukça geniş bir besin değerine sahiptir ve yaşam için gerekli olan birçok işlemde rol oynar. İnsan vücudunun doku ve yapısı, özellikle kas, kemik, saç ve ciltte bulunur. Vücudumuzda birden fazla kimyasal reaksiyonun gelişmesinde rol oynayan enzimlerin de yapısında bulunmaktadır. Vücudumuz yaklaşık 100 trilyon hücreden oluşmaktadır. Ve her hücre görevlerini yapmalarına yardımcı olan birçok proteine sahiplik eder. Protein hücrelerin içerisinde minik birer makine gibidir.

Protein Ve Amino Asit

Amino asit hidrojen, oksijen, karbon, azot ve kükürt içeren organik bir moleküldür. Proteinler birbirlerine amino asitlerden oluşan uzun zincirlerle bağlıdır. Amino asit, proteinin yapı taşıdır. Proteini oluşturan 2o adet amino asit bulunmaktadır. Bunların her birinin vücudumuzda belirli bir görevi bulunur ve milyonlarca farklı proteini oluşturabilmek için milyonlarca farklı şekilde düzenlenebilirler.

Protein Nedir ve Çeşitleri

• Komple proteinler: Bu protein grubu tüm amino asitleri içinde barındırır. Genellikler hayvansal gıdalarda bulunur.
• Eksik proteinler: Bu besinler en az bir amino asit içermektedir. Bitkisel besinler genellikle eksik protein içermektedir.
• Tamamlayıcı proteinler: Bu besinler ise, iki veya daha fazla eksik protein içeren besin bir araya gelerek tam proteini oluşturur.

Protein Nedir Proteinin Görevleri Nelerdir?

Proteinin vücuttaki temel işlevi, dokuyu inşa etme, güçlendirme, onarma veya yenilerini üretmektir. Proteinler her biyolojik süreçte rol oynarlar ve çok sayıda farklı işlevleri bulunur. Bunlardan bazılarını aşağıda sizler için sıraladık;

• Kolajen ve benzeri yapıları üretir.
• İnsülin gibi hormonların yapısında vardır.
• Amilaz enzimlerin yapısını oluşturur.
• Hemoglobin gibi taşıma özelliği bulunan maddelerde yer alır.
• Moleküllerin vücut içerisinde taşınmasına yardımcı olur.
• Vücudu virüs ve bakterilerden korur.
• Çocuklarda ve geçlerde büyüme fonksiyonu sağlar.
• Hücreleri onarır.

Keratin, saç gibi koruyucu kaplamaları güçlendiren bir proteindir. Ayrıca, kolajen ve elastin yapısal bir işleve sahiptir ve bağ dokusu için destek sağlar.

Protein Nedir Ne İşe Yarar?

İnsan vücudunda oksijenin kan yoluyla taşınmasından tutunda, kas, kemik, cilt ve saç hücrelerinin gelişiminde de kilit rol oynar. Uluslararası yapılan bir araştırmaya göre ise protein ağırlıklı yapılan diyetler kilo ve yağ kaybını destekler.

Proteinin Temel Faydaları

• Hormonlar; Birden fazla çeşitli hormon aktivitelerinde de kritik bir rolü vardır. İnsülin hormonu, kan şekerini düzenlerken, sekretin hormonu pankreas ve bağırsağı uyarır ve sindirim sürecine yardımı olur.
• Antikor üretimi; Antikor üretimini destekler ve hastalıkları engellemeye yardımcı olur. Vücudumuzda bağışıklık sistemimizle birlikte entegre olarak çalışır. Antikorlar bakteri ve virüs gibi antijenleri tanımlayarak yok edilmesini sağlar.
• Enerji; Vücudumuzda dokuların onarımı ve gelişimi için ihtiyacı olduğundan daha fazla protein alımı gerçekleştiğinde artan moleküller enerji olarak kullanılır. Eğer yeterli karbonhidrat tüketiminden dolayı vücut enerjiye ihtiyaç duymuyorsa, fazla olan proteinler yağ hücrelerinin üretimine katılır.
• Gelişim ve onarım; Kas, kemik ve kıkırdağın en önemli yapı taşıdır. Tırnak ve saçların gelişimini de yakından ilgilendirir. Bu nedenle gelişim çağındaki çocuklar yetişkinlere oranla daha fazla proteine ihtiyaç duyarlar.
• Enzimler; Proteinler enzimlerin yapısına katılır ve kimyasal reaksiyonu hızlandırır. Bu biyolojik katalizörler karbonhidrat ve yağ zincirine yardımcı olup, DNA üretimine de katkıları olur.

Protein Sindirimi Nasıl Gerçekleşir

Vücudumuz proteinleri en küçük formuna ayırıp öyle kullanır. Sindirim için gerekli olan bağırsaktaki emici hücrelerin kullanabileceği küçük diziler haline getiriliyor.

Sindirim 3 Adımda Gerçekleşir;

• Ağız; Besinlerin ağızda çiğnenmesi ile ağızda ilk yıkım başlamış olur. Ağızdaki sindirim fiziksel yolla yapılır.
• Mide; Yutmayla birlikte protein kaynakları mideye ulaşır. Burada ise kimyasal sindirimle daha küçük parçalara ayrılır.
• Bağırsak; İnce bağırsakta yıkım süreci halen devam ederken diğer tarafta ise vücut dokularına ve kan hücrelerine gönderilmek üzere emilim başlar.

Protein Hangi Besinlerde Bulunur

Protein ağırlıklı besinler günümüzde sağlıklı yaşamın kilit noktası olarak görülüyor. Eğer egzersizlerinizi hızlı kas gelişimi ve yüksek kalori yakımı ile desteklemek isterseniz, siz de öğünlerinizi protein ağırlıklı olarak zenginleştirebilirsiniz.

Hayvansal Proteinler:

• Peynir
• Ton balığı
• Somon
• Tavuk
• Süt
• Yoğurt
• Yumurta
• Yağsız dana eti

Bitkisel Proteinler:

• Ispanak
• Fasulye
• Bezelye
• Kinoa
• Mısır
• Brüksel lahanası
• Brokoli
• Soya
• Chia tohumu

Soya Proteinleri:

• Miso
• Edamame
•  Tempe
• Tofu
• Soya fasulyesi
• Kuruyemiş

Zararlı Protein İçeren Besinler;

• Yağda kızarmış et
• Şekerli yoğurt
• Noodle
• Beyaz makarna
• Hazır fıstık ezmesi
• İşlenmiş protein barı
• Fazla miktarda peynir
• Şarküteri tofu etleri
• Tam buğday veya tahıl ekmeği

Hayvansal Ve Bitkisel Protein Arasındaki Farklar

Sporcuların protein alımı; Sporcular kas kütlelerini koruması için genellikle protein tozu tercih eder. Yapılan bir araştırmanın sonucunda pirinç proteinin protein tozuna benzeyen etki sağlayabileceğini söylenmiştir.

Hayvansal proteinlerin besin değerleri daha yüksektir; Hayvansal kaynaklar D vitamini, B12 vitamini, omega3 yağ asidi DHA, demir ve çinko açısından oldukça zengindir.

Bitkisel proteinli beslenme düzeni bazı hastalıklardan korur; Bitkisel oranlı yüksek beslenme, kalp hastalığı, diyabet ve obezite gibi hastalıklardan korur, lif içerip sindirim sistemi hastalılarına karşı da koruyucudur. Hayvansal protein ağırlıklı beslenme kolesterol ve kalp hastalıkları riskini artırır.

Protein İhtiyacımız Günlük Ne Kadardır

• Hamile veya emziren kadınlar: 71GR
• Yetişkin erkekler: 56GR
• Yetişkin kadınlar: 46 GR
• Ergenlik döneminde erkekler: 52 GR
• Ergenlik dönemindeki kızlar: 46 GR
• Okul çağındaki çocuk: 19-34 GR
• Bebekler: 10 GR

Protein Eksikliği Nedenleri

• İrritabl bağırsak sendromu
• Bağırsak veya mide ameliyatı geçirmek
• Genetik yapı
• Yeme bozukluğu
• Kanserin ileriki aşamaları

Protein Eksikliği Belirtisi Nelerdir

• Çok sık enfeksiyon geçirmek
• Saçlarda, kırılma, incelme ve dökülme
• Tırnaklarda kırılma
• Cildin kuruması
• Ruh halinde değişiklik
• Protein içerikli yiyecekleri sürekli yeme isteği
• Yorgun ve hasta hissetme

Protein Eksikliğinin Neden Olabileceği Hastalıklar

• Bağışıklık sistemi zayıflığı
• Kas ve kütle kaybı
• Zihinsel işlevlerde bozulma
• Organ yetmezliği
• Hormon dengeziliği
• Kwashiorkor hastalığı
• Marasmus hastaalığı

Protein Eksikliğinin Tedavisi

Protein eksikliğinin nedenine göre tedavi belirlenir. Eksikliğe neyin sebep olduğunu anlamak için ayrıntılı bir fizik muayene ve testler gerekir. Bunların sonrasında ise eksikliğe göre tedavi yöntemi belirlenir.

Protein Fazla Olduğunda Görülen Hastalıklar

• Kanser riskinde artış
• Kalp hastalıkları
• Kalsiyum ve kemik kaybı
• Karaciğer komplikasyonları
• Su kaybı
• Böbrek hasarı
• Böbrek taşı
• Kilo almak
• Ağız kokusu
• Kabızlık
• İshal
• Protein Diyeti

Bildiğiniz gibi vücudumuz enerji için karbonhidrat yakar. Karbonhidrat birdenbire kesilirse vücudumuz ketoz denilen metabolik bir girip enerji saplamak için yağ yakımına başlar. Enerji kaynağınız sadece yağ deponuz olduğu zaman yağ yakıp, kilo vermeye başlarsınız.

Yüksek proteinlerin tüketildiği, düşük karbonhidratlı olan diyetler, son zamanlarda kilo vermeye yardımcı olan en etkili diyet biçimidir.

Protein Ağırlıklı Diyet Yaparken Dikkat Etmemiz Gerekenler

Sağlıklı Proteinler Tüketmek;

Protein kaynaklarından olabildiğince iyi yönde faydalanmak için sağlıklı porsiyonlara yönelmelisiniz. Bu nedenle doymuş yağ oranı olabildiğince düşük, besin değerleri olabildiğince yüksek kaynaklara diyet listenizde yer vermelisiniz.

Protein Tozu İle Diyetinizi Destekleyin;

Kas gelişimini hızlandırmak için egzersiz öncesi ve sonrası protein tozu takviye olarak alabilirsiniz. Protein tozu peynir altı sütünden elde edilir. Yeni kütlelerinin oluşumuna destek olur.

Protein Alımı;

İlk önce günlük protein alımını belirlemeniz gerekir. Günlük besin tüketiminiz sadece protein kaynaklı olmamalıdır. Karbonhidrat ve yağ bakımından da farklı oranlar içermelidir. Tükettiğiniz yiyeceklere dikkat edip dengeli bir şekilde tüketmelisiniz. Eğer sağlıklı sonuç almak isterseniz her şeyin azında fayda var diyerek yiyecekleri tüketmelisiniz.

Protein Nedir? Protein Tozu Kullanımı Ve Zararları

Genellikle sporcular ve vücut geliştirmek isteyenler kullanır. Protein tozu ile birlikte gün içerisinde alacak olduğunuz protein miktarını alabilirsiniz. Protein tozu sporcuların daha hızla kas yapması için sporcular tarafından kullanılır.

Spor eğitmenleri tarafından tavsiye edilse de pek de sağlıklı görülmüyor. Doğal dengenin dışında işlev gösterir ve aşırı tüketim sonucu ölümle sonuçlanabilir. Fazla alınmasında aşağıda sıraladığımız durumlar olabilir;

Peynir altı suyunda bulunan laktoferrin gibi antibakteriyel bileşikler bağırsak florasına zarar verebilir ve bunun sonucunda mide-bağırsak sorunlarına neden olabilirler.

Tanınmış markalar dışındaki bazı şirketlerin ürettikleri protein tozunda kurşun, kadmiyum, arsenik ve cıva gibi yüksek derecede toksik metaller olabilir. Bu metaller, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, yorgunluk ve kabızlığa neden olabilirler.

Sivilceye neden olabilir

Antrenman sonrası protein tozu tüketmek, insülin seviyesinin artmasına neden olabilir.

Doğal protein kaynaklarına göre yoğunlaştırılmış protein içerir ve bu da besin bileşimi dengesizliğine neden olur.