Avokadonun Tarihi Serüveni, avokado son dönemlerde popülerliğini artıran meyveler arasındadır. Hem meyve hem de sebze olarak tüketilebiliyor ve sağlık için de oldukça faydalı bir besin kaynağıdır. Ayrıca avokado Osmanlı döneminde sanılanın çok öncesinde girmiştir. Peki avokado nedir merak ediyorsanız devamı aşağıdaki yazımızda.
Avokado Nedir?
Avokadonun anavatanı Meksika’dır. Yerel ve yabani ortamda yetişen başka bir türü olan criollo adı ile bilinmektedir. Avokadonun bilimsel adı “Persea americana” olan bir ağaçta yetişmektedir. “lauraceace” adı verilen çiçekli bir bitki ailesinin üyesidir. Avokado “timsah armudu” olarak da bilinir. Hindistan da ise “tereyağı meyvesi” olarak bilinmektedir.
Armut, yeşil ve etli bir gövdeye sahiptir. Botanik olarak ise tek bir tohum içeren meyvedir. Avokado meyvesinin birçok farklı rengi mevcuttur. Ağırlıkları ise 150gr ile 1.4kg arasında değişim göstermektedir. Meyvenin içerisindeki sarı veya yeşil bölgesi yenilebilirdir. Fakat kabuğu ve tohumu atılmalıdır. Avokado tropik ya da Akdeniz ikliminde yetiştirilir. Ayrıca ticari potansiyeli oldukça yüksek olan bir meyvedir.
Avokadonun Tarihi Macerası
İnka kentinde M.S. döneme ait avokado şeklinde bir su kabı keşfedilmiştir. Avokado ağacının milattan önce 5000li yıllara kadar uzanan bir tarihi olduğu tahmin ediliyor. Anavatanı Meksika olan avokado, Güney Amerika’ da son derece yaygındır. Sırası ile 17,18 ve 19 yüzyıllarında; Jamaika, İspanya, Endonezya, Brezilya, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Afrika, Avustralya ve İsrail’e yayılmıştır. 1915 yılında Kaliforniya avokado birliği ilk kez avokado terimini kullanmıştır ve bu olaydan sonra giderek daha çok tüm dünyaya yayılmaya başlamıştır.
Osmanlı döneminde ise tarihi kayıtlara göre Avokado 1700’lü yıllarda ilk kez Molla Kamil Efendi tarafından yetiştirildiği biliniyor. Molla Kamil Efendi 1688 yılında dünyaya gelmiş, Paris ve Roma da eğitim görmüştür. Molla Kamil Efendi yalovada ki arazisinde Paris’te eğitim sırasında gördüğü avokado meyvesini yetiştirmeye çalışmıştır. Uzun uğraşlar sonucunda ise avokadoyu Yalova ikliminde yetiştirmeyi başarmıştır.
Molla Kamil Efendi tarafından yetiştirilen bu meyve, damat İbrahim Paşa tarafından beğenilir. İlk olarak saray davetlerinde ikram edilmeye başlanan avokado, kısa bir zaman içerisinde seçkin İstanbul sofralarında yerini almaya başlamıştır. Osmanlı döneminde avokado serüveni, 1730 yılında Patrona Halil Ayaklanmasının ardından son bulmuştur. İsyancılardan birileri avokado meyvesinin “timsah ile ağacın ciması olarak yetiştiği” dedikodusunu ve mekruh olduğunu söylemişlerdir. Bu olay sonrası Osmanlı da avokado üretimi sona ermiştir. Bu isyanın ardından yaklaşık 250 yıl sonra avokado tekrar topraklarımıza girmiştir.
Avokado Üretimi
Avokado soğuğa duyarlı bir meyvedir. Tropikal ve Akdeniz iklimlerinde yani 5 kıtada ve yaklaşık olarak 50 ülkede yetişiyor. Bunlardan bazılar Güney Afrika, Şili, Peru ve Kenya. Avokado günümüzde anavatanı olan Meksika da %80 oranında yetişiyor ve bu sebeple avokado yetiştiriciliğin başında yerini alıyor.
Avokado 1970’li yılların başında Türkiye de yetiştirilmeye başlandı. Kaliforniya’dan getirilen avokado fideleri Ege ve Akdeniz sahil şeridine dikilmiştir. Sadece 5 çeşit avokado Akdeniz iklimine uyum sağlamıştır. Bu türler ise; Ettinger, Fuerte, Zutano, Bacon ve Hass çeşitleridir.
Avokadonun Besin Değeri
100Gr avokadonun günlük besin değeri;
K vitamini: %26
Folat: %20
C vitamini: %17
Potasyum: %14
B5 vitamini: %14
B6 vitamini: %13
B3 vitamini: %11
B2 vitamini: %10
E vitamini: %10
Bunların aynı sıra, eser miktarda manganez, magnezyum, demir, çinko, fosfor, bakır ve A,B1,B2,B3 vitaminleri içermektedir. Ayrıca persenonlar, D-Mannoheptulose ve karotenoid bileşenleri de içerisinde barındırır.
Avokado Nasıl Yenir
Tropikal bir meyve olan avokado hem meyve hem de sebze olarak tüketilebiliyor. Avokado, yaygın olarak salatalarda kullanılır. Avokado ezmesi olarak ve meze olarak da tüketilebilir. Sağlıklı yağ açısından sayısız sebze ve etli yemeklerde kullanılır. Ayrıca kullanılan yemeklere kremsi bir doku kazandırır. Bunların yanı sıra avokado içeceklerde de kullanılabilir.
Avokado Yaprağı Çayının Faydaları
Avokado yaprağı bazı kesimlerde yemeklerde de kullanılır. fakat genellikle çay olarak tüketilir. Avokado yaprağı; Flavonoid, polifenol, serotonin ve terpen açısından oldukça zengindir.
Bir bardak avokado çayı 380 PPM flavonoid içerir. Flavonoidler; Güçlü antioksidanlardır. Bu bileşik kanser ve kalp hastalığı riskini azaltır.
Polifonoller; avokado yaprağında bulunan besin maddelerinde biridir. Bu bileşik kilo vermeye yardım eder. Kolesterolü ve kan basıncını düşürür. Ayrıca bağışıklık sistemini korur.
Avokado yaprağı çayı, terpenler bakımından da oldukça zengindir. Bu bileşik; antienflamatuar, bronkadilatör ve anti-viral özellikler ile karakterizedir. Bu bileşenler hafızayı ve genel ruh halini destekler.
Serotonin ise uyku düzensizliklerini düzenler. Ayrıca stresi ve anksiyeteyi de azaltır.
Avokado Yağı Nasıl Üretilir
Avokado yağı, ısıya maruz kalmadan üretilmektedir. Bu şekilde üretilmesinin sebebi ise avokadodaki etken maddenin yok olmamasıdır. Bu yüzden avokado yağı soğuk pres yöntemi ile elde edilir. Avokado, yeterli olgunluğa eriştikten sonra hasat edilir ve bir süre bekletilerek yumuşaması sağlanır. Arından meyvenin çekirdeği çıkartılır ve soğuk pres yöntemi kullanılarak yağı çıkartılır. Elde edilen yağ, dinlendirme sonrası filtrelenir ve soğuk hava deposunda yada soğuk alanlarda muhafaza edilir.
Avokadonun Hakkında Bilinmeyenler
- Avokadonun proteini meyve ve sebzelerden daha fazladır.
- Avokado anavatanı olan Meksika da dünyaya oranla daha fazla yetiştirilmektedir.
- ABD’ de tüketilen meyvenin çoğunluğu Güney Amerika da Yetiştirilir.
- Aztekler avokadonun cinsel isteği artırdığına inanırlardı, bu yüzden bakirelerin avokado tüketmesi yasaklanmıştı.
- Avokado kelimesi Aztekler de testis anlamına gelmektedir.
- Atlar için avokado ölümcül bir yiyecektir. Solunum, kalp yetmezliği hatta ölümüne sebep olur.
- Potasyum açısından muzların zengin olduğu biliniyor. Fakat avokado muza göre daha fazla potasyum içerir.
- Avokado tüketmek, zekayı geliştirir ve beyni çalıştırır.
- Endonezya ve Brezilyalılar avokadoyu çikolata şurubu ile birlikte tüketirler.
